Τι είναι η Οσφυαλγία

Λίγο ή πολύ όλοι κάποια στιγμή στη ζωή τους θα βιώσουν ένα επεισόδιο πόνου στη μέση. Η οσφυαλγία αποτελεί τον κυριότερο λόγο επίσκεψης στον ορθοπεδικό και μπορεί μακροπρόθεσμα να οδηγήσει σε αίσθημα ανικανότητας και δραστικό περιορισμό της καθημερινής δραστηριότητας. Οσφυαλγία ή ραχιαλγία είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον πόνο στην κατώτερη περιοχή της ράχης. Σε αρκετές περιπτώσεις, χαρακτηρίζεται ως «μη ειδική ραχιαλγία», αφού ο πόνος υποχωρεί με την ανάπαυση και τη λήψη αναλγητικών φαρμάκων από τον ασθενή πριν προλάβει να υποβληθεί στις ειδικές εξετάσεις που του έχει υποδείξει ο γιατρός.
οσφυαλγίαΟ πόνος μπορεί να είναι οξύς (π.χ. αιφνίδιος και έντονος) ή χρόνιος (διαρκεί περισσότερο από τρεις μήνες).
Ο οξύς πόνος μπορεί να προκληθεί από άρση αντικειμένων μεγάλου βάρους, κατάχρηση κινήσεων ή έλλειψη σωματικής άσκησης ή εκπαίδευσης.
Δυσλειτουργίες στην περιοχή της μέσης δεν αναγνωρίζονται μόνο από τοπικά συμπτώματα αλλά και από αντανακλάσεις στα κάτω άκρα. Αίσθηση μουδιάσματος στα πόδια ή καυσαλγίας αποτελεί πιθανή ένδειξη για διαταραχή της πορείας του νεύρου που νευρώνει την αντίστοιχη περιοχή.
Αν αναζητήσουμε τις πηγές των συμπτωμάτων, αυτές μπορεί να είναι αρθρικές δυσλειτουργίες στην περιοχή της οσφυϊκής μοίρας, ελλειμματική ενεργοποίηση ή υπερδραστηριοποίηση των μυών της περιοχής, καθώς και πιέσεις νευρικών οσφυϊκών ριζών ή νεύρων. Τα προβλήματα αυτά μπορούν να εγκατασταθούν σταδιακά ή άμεσα μετά από ένα τραυματισμό (π.χ. απότομο σήκωμα βάρους). Πρέπει να σημειωθεί πως ο πόνος που αισθάνεται ο ασθενής μπορεί να προέρχεται από τον συνδυασμό των παραπάνω παραγόντων.

οσφυαλγία

Αιτίες για την οσφυαλγία

Στην οξεία οσφυαλγία ο πόνος μπορεί να προκαλείται από:
  • Βλάβη κάποιας οστικής άρθρωσης της σπονδυλικής στήλης (τραύμα κάμψης ή πτώση στα πόδια).
  • Διάταση κάποιου συνδέσμου, μυϊκή θλάση ή πρόπτωση μεσοσπονδύλιου δίσκου.
  • Επισκληρίδιο απόστημα.
  • Νόσο του ισχίου.
Στη χρόνια οσφυαλγία ενδέχεται ύπαρξη:
  • Οστεοαρθρίτιδας.
  • Αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας.
  • Οστεομυελίτιδας. Νεοπλασματικών ή μεταστατικών νοσημάτων
Άλλες παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν οσφυαλγία είναι οι ακόλουθες:
  • Πεπτικό έλκος και όγκοι του παγκρέατος.
  • Ελκώδης κολίτιδα.
  • Όγκοι του κόλου.
  • Χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα της πυέλου.
  • Ενδομητρίωση.
  • Καρκίνος των ωοθηκών ή της μήτρας κ.ά.

Συμπτώματα στην οσφυαλγία

Τα συμπτώματα στην οσφυαλγία είναι:
  1. Ήπιος έως σοβαρός πόνος κατά μήκος του κατώτερου τμήματος της πλάτης, που πολλές φορές επεκτείνεται στους γλουτούς στο πίσω μέρος των μηρών (ισχιαλγία) και στη βουβωνική χώρα.
  2. Αίσθημα αιμωδίας (μυρμήγκιασμα) ή νυγμών στους γλουτούς ή στο πόδι.
  3. Δυσκαμψία νωρίς το πρωί και πόνος στον αυχένα.
  4. Ανώμαλη στάση του σώματος και περιορισμός των κινήσεων.

Σημεία επικινδυνότητας

  • Ξαφνική ανικανότητα ελέγχου της ουροδόχου κύστης ή της εντερικής κινητικότητας.
  • Αίσθημα αιμωδίας (μυρμήγκιασμα) στην κατώτερη περιοχή της ράχης, στους γλουτούς ή τα κάτω άκρα.
  • Οξύς πόνος που συνοδεύεται από αδυναμία ή μυϊκή ατροφία του ενός ή και των δύο κάτω άκρων.
Τα προειδοποιητικά συμπτώματα υποδεικνύουν στένωση του σπονδυλικού σωλήνα με συμπίεση των νωτιαίων ριζών.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση βασίζεται στη:
  • Χορήγηση αναλγητικών από του στόματος και τοπικά.
  • Μείωση των φλεγμονών.
  • Ενδυνάμωση της πλάτης.
  • Αποφυγή τραυματισμού.
  • Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν χωρίς λειτουργικές απώλειες. Οι ασθενείς πρέπει να επικοινωνούν με το γιατρό, στην περίπτωση που δεν υπάρχει ύφεση του πόνου και της φλεγμονής 72 ώρες μετά την οποιαδήποτε θεραπεία.

Φυσικοθεραπευτική προσέγγιση στην οσφυαλγία

Η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση στην οσφυαλγία έχει τρεις βασικές κατευθύνσεις:

  1. Aποτελεσματική και επιτυχημένη αντιμετώπιση του προβλήματος του ασθενή απαιτεί την αναγνώριση και επίλυση όλων των παραγόντων που εμπλέκονται. Η διαφοροποίηση μέσω της χρήσης μίας αλληλουχίας κλινικών ελέγχων μπορεί να δώσει σημαντικά στοιχεία στον έμπειρο θεραπευτή για τον σχηματισμό του κατάλληλου προγράμματος αποκατάστασης. Η επιπρόσθετη χρήση ειδικών συσκευών ανάλυσης της κίνησης της σπονδυλικής στήλης (spinal mouse – τηλεμετρία σ.σ.), αλλά και της στάση και βάδισης (πελματογράφος) μπορεί να δώσει σημαντικά κλινικά στοιχεία για την στοχευμένη προσέγγιση.
    θεραπεία πόνου μέσης
  2. Ο δεύτερος στόχος είναι η εξατομικευμένη προσέγγιση για την ιδανικότερη επίλυση της αιτίας που προκαλεί τα συμπτώματα. Εφαρμογή ειδικών τεχνικών κινητοποίησης των δύσκαμπτων αρθρώσεων (maitland κα), αλλά και ολίσθησης του νευρικού ιστού αποτελεί σημαντικό άξονα στη θεραπεία. Ταυτόχρονα απαιτείται η διευθέτηση των μυϊκών προβλημάτων (θεραπεία trigger point) που δυσχεραίνουν το πλάνο της αποκατάστασης. Αυτό μπορεί να γίνει με τεχνικές trigger point άμεσα ή με τεχνικές μαλακών μορίων (muscle energy techniques) για χαλάρωση των μυϊκών σπασμών.
    Σημαντικό μέρος επίσης του θεραπευτικού πλάνου, αποτελεί η αναγνώριση μυϊκών ανισορροπιών και αρθρικών ασταθειών. Αποτελούν το πιο συχνά παραμελημένο πρόβλημα που δυστυχώς δεν φαίνεται με τις διάφορες απεικονιστικές μεθόδους. Η εξατομικευμένη επανεκπαίδευση των κατάλληλων μυϊκών ομάδων με θεραπευτική άσκηση (με κατάλληλη χρήση μεθόδων όπως θεραπευτικό Pilates, Gyrokinesis κα) μπορεί να έχει ιδανικά αποτελέσματα.
    θεραπεία οσφυαλγίας
  3. Τρίτος στόχος της θεραπείας αποτελεί η ενημέρωση και εκπαίδευση του ασθενή ώστε να διατηρήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τη βελτίωση που επιτεύχθηκε με αυτή. Το κομμάτι αυτό της θεραπείας έχει δύο άξονες. Ο πρώτος αφορά την εκπαίδευση του ασθενή πάνω στη βελτίωση των καθημερινών του δραστηριοτήτων. Ο τρόπος που κάποιος κάθεται στο αυτοκίνητο, σκύβει να σηκώσει ένα βαρύ αντικείμενο ή στέκεται όρθιος για ώρα αποτελούν παραδείγματα περιπτώσεων όπου χρειάζονται κατάλληλες οδηγίες για βελτίωση του τρόπου εκτέλεσης της δραστηριότητας.

Ο δεύτερος άξονας είναι προσανατολισμένος στην θεραπευτική άσκηση. Η συμμετοχή του ασθενή σε κάποιο πρόγραμμα άσκησης με την καθοδήγηση ενός εξειδικευμένου θεραπευτή που θα λαμβάνει υπόψη της ιδιαιτερότητες του, εγγυάται τη βέλτιστη διατήρηση των θετικών αποτελεσμάτων που έχουν επιτευχθεί.

Χαρίλαος Βογιατζής